ලක් දිව බුදු පිළිමයේ විකාශනය

Abstract

Attached

පළමුවැනි පරිච්ජේදයෙන් ලංකාවේ බුදුපිළිමයේ විකාශය පිළීබඳ විෂය ක්ෂේත්‍රය හඳුන්වාදෙනු ලැබේ. එහිදී විශේෂයෙන් බෞද්ධ කලාවේ සමාරම්භය හා එහි විකාශයත් බුද්ධ ප්‍රතිමාවෙන් අභිව්‍යක්ත වන අර්ථයත් සාකච්ඡා වේ. අර්ථයත් මුලාශ්‍රයන් හඳුන්වා දිම දෙවැනි පරිච්ඡේදයෙන් සිදුවෙයි. එහි ආගමික හා සාහිත්‍යාත්මක වූද ඓතිහාසික හා පුරාවිද්‍යාත්මක වූද ශිල්ප ශාස්ත්‍රිය වූද මූලාශ්‍රයන් මූලික වශයෙන් සාකච්ඡා වේ. ප්‍රතිමා සංකල්පයේ ආරම්භය හා විකාශනයත් එය බුද්ධ ප්‍රතිමා නිර්මාණයට බලපෑ සැටිත් තෙවැනි පරිච්ඡේදයෙහි දී සාකච්ඡා වේ. මෙහිදී බුද්ධ ප්‍රතිමා නිර්මාණයේදී උද්ගත වූ ගැටළු පහක් ගැනද විශේෂ අවධානය යොමු කොට ඇත. සතර වෙනි පරිච්ඡේදයෙන් බුද්ධ සංකේත ගැන විස්තර වේ.මුලදී බුදුන් වහන්සේ මනුෂ්‍යස්වරූපී නොවූ සංකේත මගින් නිරූපනය කරන ලද බවත් පසුව මනුෂ්‍යස්වරූපී බුදු පිළිම නෙලීම පටන් ගත් බවත් මෙහිදී සාකච්ඡා වෙයි.බුද්ධ සංකේත වශයෙන් කලින් හඳුනා ගෙන ඇති බෝධිය, ආසනය හා ශ්‍රී පාදය වැනි සංකේත ගණයට හස්ති අශ්ව වෘෂභ හා සිංහ වැනි රූප ද ඇතුලත් කළ හැකි බව වැඩිදුරටත් මෙහිදී පෙන්වා දෙනු ලැබේ. ආදිම භාරතීය බුද්ධ ප්‍රතිමා වශයෙන් මධුරාවෙන් සොයාගත් ප්‍රතිමා කීපයක තොරතුරු ඇතුලත් කොට මධුරා ගන්ධාර ආන්ධ්‍ර හා ගුප්ත සමිප්‍රදායයන් ගැනද සැකෙවින් කරුණු දක්වා ඇත. පස්වැනි පරිච්ජේදයේදී බුද්ධ ප්‍රතිමාවේ මුලික ලක්ෂණ සාකච්ඡා වෙයි. මෙම මුලික ලක්ෂණ වශයෙන් මහා පුරුෂ ලක්ෂණ වැදගත් සේ සලකනු ලැබේ. එ්වා අතර උෂ්ණීය හා සිරස්පත පිළීබඳ ථෙරවාද මහායාන වෙනස්කම් තුලනාත්මකව විග්‍රහ කෙරේ. ලංකාවේ බුදුපිළිම නෙලීම ආරම්භ වූ වකවානුව සහ එය විකාශයට පත්වූ ආකාරය පිළිබඳව විචාරාත්මක විග්‍රහයක් කෙරෙන හයවැනි පරිච්ඡේදයේදී නිදර්ශන වශයෙන් විශේෂ ලක්ෂණ ඇති බුදු පිළිම කීපයක් පිළිබඳ විවරණද ඇතුලත් කර ඇත. මෙම බුදුපිළිමවල කාල නිර්ණය ගැනද විශේෂ සැලකිල්ලක් දක්වා ඇත.