අනුරාධපුර පැරණි යෝධ ඇළ ආශ්‍රිත ජල කළමනාකරණය පිලිබඳ අධ්‍යනයක්

Abstract

Attached

අනුරාධපුර පැරණි යෝධ ඇළ වාරි කර්මාන්තයේ විශිෂ්ට වූ වාරි ශිල්පීය ඥාණය පිළිබිඹු කරන ඇළ මාර්ගයක් ලෙස හඳුනාගත හැකිය. විවිධ තාක්ෂණික අංග ඔස්සේ වර්ධනය වූ වාරි කර්මාන්ත හා ජනාවාස අතර ඇත්තේ අන්‍යෝන්‍ය බැඳීමකි. විෂම වූ භූමි දර්ශනයක් ඔස්සේ ගලායන යෝධ ඇළ නිර්මාණ තාක්‍ෂණය තුළින් ජල කළමනාකරණය කෙසේ සිදු වීද යන්න විමසුමට බඳුන් කරයි. මෙහි ප්‍රධාන ජල මූලාශ්‍රයන් දෙක වන කලා වැව හා තිසා වැව විෂම වූ භූගෝලීය පසුබිමක් තුළ ස්ථානගත වේ. පැරණි වාරි ශිල්පීන් එවැනි භූ විෂමතාවයක් සහිත ප්‍රදේශයන් හරහා යෝධ ඇළ නිර්මාණය කිරීමේ දී විශිෂ්ට වූ වාරි තාක්ෂණික ශිල්පීය ක්‍රමවේදයන් භාවිතයට ගෙන ඇත. අධ්‍යයන ප්‍රදේශය කේන්ද්‍රකර ගනිමින් ජල කළමනාකරණ ක්‍රමවේද දෙකක් හඳුනාගත හැකි ය. එනම් යෝධ ඇළ නිර්මාණයට පෙර හා පසු ජල කළමනාකරණය ක්‍රමවේදයන් වේ. ඒ සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කිරීමේ දී පැරණි වාරි ශිල්පීන් වාරි කර්මාන්ත කටයුතුවල දී භූ විෂමතාව පිළිබඳව පුළුල් අවබෝධයෙන් සිටි බැව් පැහැදිලි වනුයේ එප්පාවල පොස්පේට් නිධිය අසල දී යෝධ ඇළ ගමන් මාර්ගය වෙනස් වූ ප්‍රදේශයක් කරා ගමන් කිරීමට සැලැස් වීමෙනි. එමෙන්ම විෂම සමොච්ඡ රේඛා සහිත ස්ථානයන් වලදී ව්‍යුහාත්මක ස්වරූපය සැළකිල්ලට බාධාවකින් තොරව ජලය ගලා යාමට සැළැස් වීමට ක්‍රියාකර ඇත. යෝධ ඇළ නිර්මාණයේ දී පැරණි පද්ධති වැව් වලට කිසිඳු බලපෑමක් වන සේ නිර්මාණ තාක්‍ෂණය හසුරුවා නොමැති අතර නව ජය ගඟ ඉදිකිරීමත් සමඟ පැරණි වැව් පද්ධතිය පමණක් නොව යෝධ ඇළ අකර්මන්‍ය කරන්නට විය. මෙම පර්යේෂණය තුළින් පැරණි යෝධ ඇළ ආශ්‍රිත ජල කළමනාකරණය හා වාරි තාක්ෂණි ශිල්පීය ක්‍රම පිළිබඳව අවධානයට ලක් කරයි.